Bụi cháy nổ là gì?

Click here to read in English

Bên cạnh môi trường khí/hơi dễ cháy nổ, môi trường có bụi dễ cháy nổ cũng là khu vực tiểm ẩn rủi ro lớn về cháy nổ và có thể gây ra những thiệt hại nặng nề cho con người, môi trường và tài sản. Bài viết cung cấp một số thông tin về các yếu tố cơ bản hình thành môi trường dễ cháy nổ do bụi gây ra và những mối nguy tiềm ẩn có thể dẫn đến rủi ro về cháy nổ khi làm việc trong môi trường này.

Điều quan trọng để một công trình có liên quan đến môi trường bụi cháy nổ được vận hành an toàn là phải đảm bảo công trình thỏa mãn các yêu cầu liên quan của nhà nước, tiêu chuẩn của công ty và các tiêu chuẩn tham chiếu trong suốt quá trình xây dựng và hoạt động của công trình.

Bụi cháy nổ là gì?

Về cơ bản, bụi dễ cháy nổ là bất kì một chất liệu nhỏ, mịn nào mà có khả năng bắt cháy và nổ khi được trộn lẫn với không khí. Bụi dễ cháy nổ có thể từ:

• Hầu hết các chất hữu cơ khô (như đường, bột mì, ngũ cốc, gỗ...)

• Rất nhiều loại kim loại

• Một số chất vô cơ phi kim

Một số trong các chất này “bình thường” không bắt cháy, nhưng nó có thể cháy hoặc nổ nếu nó ở dạng bụi với kích thước đủ nhỏ và với một mật độ thích hợp.

Vì thế bất kì công việc nào sinh ra bụi cần được đánh giá xem có rủi ro về việc bụi sinh ra có thể bắt cháy không. Bụi có thể tích tụ trên dầm, kèo, trên mái, trần treo, các ống dẫn và các thiết bị khác. Khi bụi này bị khuếch tán lên và kèm một số điều kiện xác định, có thể tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các vụ nổ nghiêm trọng. Chỉ cần một lượng nhỏ bụi cũng có thể tạo ra những thiệt hại nghiêm trọng.

Ví dụ những vật có thể gây ra nguy hiểm cháy nổ bụi

Rất nhiều vật liệu có thể trở nên bắt cháy trong những điều kiện xác định. Ví dụ như:

• Các sản phẩm từ nông nghiệp: sữa bột, bột ngô, đường, bột mì, ngũ cốc, khoai tây, gạo...

• Bột kim loại như nhôm, đồng, magie, kẽm...

• Các bụi hóa chất như than đã, lưu huỳnh...

• Dược phẩm

• Thuốc trừ sâu

• Cao su

• Gỗ

• Tơ sợi

• Chất dẻo

Có rất nhiều loại vật liệu có thể trở thành bụi cháy nổ. Cục an toàn và sức khỏe nghề nghiệp của Mỹ (US OSHA) đã tạo ra một danh mục để tham chiếu thêm.

Những nơi làm việc nào có rủi ro về bụi cháy nổ?

Cháy nổ bụi có thể xảy ra ở rất nhiều nhà máy và các ngành công nghiệp khác nhau. Bao gồm:

• Kho chứa ngũ cốc

• Nhà máy sản xuất thức ăn

• Nhà máy hóa chất (ví dụ: cao su, nhựa, dược phẩm)

• Xưởng gỗ

• Nhà máy xử lý kim loại (Ví dụ: kẽm, nhôm, magie, sắt thép)

• Nhà máy tái chế (Ví dụ: giấy, nhựa, kim loại) và

• Nhà máy nhiệt điện chạy bằng than

Bụi được tạo ra khi các vật liệu được vận chuyển, xử lý, đánh bóng, nghiền, gia công. Bụi cũng có thể được tạo ra cắt, mài, trộn, sàng lọc các vật liệu khô. Sự tích tụ của những lắng cặn được làm khô từ quá trình xử lý những vật liệu ướt cũng có thể tạo ra bụi. Về cơ bản, bất kì một nơi làm việc có tạo ra bụi thì có tiềm ẩn rủi ro.

Các vụ nổ bụi xảy ra như thế nào?

Bất kì một sự cháy nào cũng cần 3 yếu tố. Các yếu tố này được biết đến như là “tam giác cháy” (Fire triangle):

1. Nhiên liệu để cháy

2. Oxy

3. Nguồn kích nổ (nhiệt, đánh lửa...)

Một vụ nổ bụi cần thêm 2 yếu tố nữa – được gọi là “ngũ giác bụi” (dust pentagon):

4. Sự khuyếch tán các hạt bụi với mật độ phù hợp, và

5. Sự giam giữ đám mây bụi trong không gian giới hạn

Sự khuyếch tán nghĩa là các hạt bụi bay lơ lửng trong không khí. Sự giam giữ nghĩa là bụi được giới hạn trong một không gian kín hoặc hạn chế. Sự giới hạn này cho phép tạo ra sự tích áp và tăng lên thành một vụ nổ.

Hình 1: Ngũ giác bụi nổ

Làm sao để xác định được mối nguy hiểm từ bụi cháy nổ?

Có rất nhiều yếu tố cần được xem xét – kích thước của bụi, cách thức phân tán, các đặc tính của hệ thống thông gió, dòng chảy không khí, các nguồn kích nổ, không gian kín giới hạn đám mây bụi, các vật cản... .Do đó, việc đánh giá lượng bụi tích tụ theo “nguyên tắc dựa trên kinh nghiệm” (như có thể viết được trên bụi, hoặc bụi có độ dày như một cái ghim giấy, đồng xu, hoặc một mức nhìn thấy được xuyên qua đám mây bụi) thường không có độ tin cậy cao.

Cách làm tốt nhất là giữ cho nơi làm việc sạch bụi nhất có thể.

Tiến hành đánh giá rủi ro và kiểm tra những khả năng cụ thể có thể xảy ra nổ bụi. Bên dưới là một số câu hỏi giúp chúng ta kiểm tra.

Công nghệ

• Nhà máy của bạn có sản xuất hay sử dụng vật liệu nào có thể tạo ra bụi?

• Nhà máy của bạn có công đoạn nào như phun trà nhám, cắt ống, nghiền, sàng, đánh bóng, làm sạch, hoặc các công việc khác có thể tạo ra bụi?

Nghiên cứu/Thông tin

• Bạn đã nghiên cứu bụi xuất hiện trong nhà máy có dễ cháy hay không chưa?

• Có trường hợp nào được ghi nhận và báo cáo chính thức về các vật liệu trong nhà máy của bạn có liên quan đến một vụ nổ do bụi cháy nổ hay không?

* Ghi chú: Việc nghiên cứu các vật liệu và sản phẩm trong nhà máy của bạn là rất quan trọng. Việc chỉ ra khả năng có nguy cơ bụi cháy nổ là một yêu cầu mới trong ‘Safety Data Sheet (SDS)’. ‘Material Safety Data Sheets (MSDSs)’ trước đây có thể không đề cập đến thông tin này nên có thể cần phải làm nghiên cứu đánh giá thêm nếu cần.

Nguồn kích nổ

• Nhà máy có nguồn kích nổ nào không? (Ví dụ: đánh lửa, lửa, lò sấy, máy sấy, hoặc lửa do hàn)

• Bụi có thể xâm nhập hoặc tích tụ trên bề mặt thiết bị điện hoặc các thiết bị không?

• Nơi làm việc của bạn có chính sách không được hút thuốc không? Đã có biện pháp nào để cách ly việc hút thuốc và nguồn kích nổ khỏi khu vực sản xuất hay chưa?

Quản lý vệ sinh

• Có vùng không gian mở nào hoặc kết cấu phía trên cao nào mà bụi có thể tích tụ không?

• Bạn có từng kiểm tra những khu vực bị che kín hoặc khó tiếp cận xem có bụi tính tụ hay không chưa? (Ví dụ: trên những khu vực mái bị hỏng, bên trong thiết bị thông gió hoặc băng tải, bên trong máng dẫn, trên những dầm trợ lực...)

• Nhà máy có quy trình vệ sinh thường xuyên để loại bỏ bụi đi hay không?

• Nhà máy có hệ thống thu gom bụi hoạt động hay không?

• Nếu có, thì hệ thống thu gom bụi có thỏa mãn yêu cầu kỹ thuật không?

Đào tạo

• Người lao động có tuân thủ quy định giữ vệ sinh và thực hiện các bước để hạn chế bụi và loại bỏ nguồn kích nổ hay không?

• Người lao động có được đào tạo về các biện pháp an toàn khi làm việc trong môi trường dễ cháy nổ hoặc với thiết bị phòng nổ hay không?

---

Bài viết được dịch từ nguồn: https://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/combustible_dust.html

Nếu các bạn muốn TESV hướng dẫn thêm về nội dung nào xin để lại gợi ý trong mục bình luận ở dưới.

---

Công ty TNHH An Toàn Điện TESV

Lầu 5 - Tòa nhà ACB, 14 Hoàng Hoa Thám, P2, TP. Vũng Tàu, T. Bà Rịa - Vũng Tàu, Việt Nam

P: +84 973862602 | E: mail@tesv.no | Web: www.tesv.no

Vụ nổ nhà máy hóa chất Hàn Quốc làm 31 người bị thương

04/03/2020

Vụ nổ tại nhà máy Lotte Chemical tại thành phố Seosan, Hàn Quốc đã làm 31 người bị thương vào ngày 04 tháng 03. Nguyên nhân vụ nổ là do cháy một máy nén ở hệ thống naptha cracker của nhà máy mà hiện đã ngừng hoạt động.

Vụ nổ tại nhà máy Lotte Chemical - Ảnh: Shutterstock

Vụ nổ ở phía tây bắc Hàn Quốc xảy ra vào khoảng 03 giờ sáng và sau đó đã được ngăn chặn và kiểm soát bởi các nhân viên cứu hỏa. Hệ thống naptha cracker hòa tan naphtha, một chất lỏng dễ cháy thu được từ chưng cất dầu mỏ, để sản xuất các hóa phẩm.

Trong một thông báo, Lotte Chemical cho biết nhà máy đang tạm dừng hoạt động trong khi bắt đầu điều tra tìm ra nguyên nhân chính xác của vụ nổ. Nhà máy hóa chất có hai hệ thống naptha cracker ở Hàn Quốc, sản xuất khoảng 2,3 triệu tấn ethylene mỗi năm.

Lotte Chemical đang tạm ngừng hoạt động 7 trong số 10 xưởng tại nhà máy.

Số người bị thương bao gồm cả công nhân làm việc tại nhà máy và cư dân địa phương. Báo cáo không có người chết. Khoảng 240 nhân viên cứu hỏa và 38 xe cứu hỏa đã ứng cứu vụ nổ.

---

Trainor Việt Nam (TESV) dịch tin từ HazardEx:

http://www.hazardexonthenet.net/article/177171/South-Korea-chemical-plant-explosion-injures-31.aspx

Tuân thủ các nguyên tắc an toàn là kim chỉ nam để bảo vệ tính mạng và tài sản cho các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp nguy hiểm có nhiều nguy cơ cháy nổ (Ex), hy vọng ngoại ngữ không phải là rào cản cho các anh em tìm hiểu và trau dồi kiến thức về Ex, Trainor Việt Nam (TESV) sẽ giúp các anh em giải đáp các chủ đề liên quan đến Ex bằng tiếng Việt trên trang Linkedin của chúng tôi.

❤ ĐỪNG QUÊN KẾT NỐI VỚI TESV TRÊN HÀNH TRÌNH NÂNG CAO NHẬN THỨC VÀ TÍNH AN TOÀN TRONG LĨNH VỰC PHÒNG NỔ Ex TẠI VIỆT NAM

DON’T FORGET TO CONNECT TO TESV ON OUR MISSION TO RAISE UP THE AWARNESS OF SAFETY IN Ex VIETNAMESE INDUSTRY

SO SÁNH SƠ LƯỢC VỀ HAI HỆ THỐNG CHỨNG CHỈ CompEx VÀ IECEx CoPC

Cả hai hệ thống chứng chỉ CompEx và IECEx CoPC đều tập trung vào chứng nhận năng lực làm việc với thiết bị phòng nổ Ex. Vậy đâu là điểm khác biệt giữa hai hệ thống trên? Hãy cùng tham khảo so sánh sơ lược sau đây.

CompEx

Tai nạn của giàn Piper Afla

CompEx là một hệ thống chứng chỉ của Anh ra đời sau tai nạn của giàn Piper Afla trong lãnh hải của Anh ở Biển Bắc. Trong năm 1988, ủy ban Lord Cullen được bổ nhiệm để xem xét cũng như đưa ra ý kiến chuyên môn làm thế nào để đảm bảo rằng những người thực hiện công việc có bằng cấp phù hợp.

Dựa trên báo cáo này, các công đoàn của Anh và một số tổ chức công nghiệp đã hợp tác và thành lập hệ thống chứng chỉ CompEx. Cuối cùng, toàn bộ hệ thống chứng chỉ được chuyển giao cho một công ty ( JT Limited), mà bây giờ là CompEx. Hệ thống được liên kết với các trung tâm đào tạo và khảo thí trên toàn thế giới. Các trung tâm này cung cấp và thực hiện cả đào tạo và cấp chứng chỉ.

IECEx CoPC

IECEx, một chi nhánh của Ủy Ban Kỹ Thuật Điện Quốc Tế (IEC)

Chứng chỉ IECEx công nhận năng lực làm việc với thiết bị phòng nổ (CoPC) là hệ thống chứng chỉ của IECEx, một chi nhánh của Ủy Ban Kỹ Thuật Điện Quốc Tế (IEC). IECEx là một tổ chức quốc tế hoàn toàn tuân thủ theo IEC, được công nhận bởi Liên Hiệp Quốc và được chấp nhận ở tất cả các nước thành viên của IEC. IECEx CoPC chỉ cung cấp chứng chỉ. Hệ thống được thiết lập với các trung tâm khảo thí (CBs) ở tất cả các nước thành viên của IEC. Không phải CB nào cũng được phép cấp chứng chỉ năng lực cho con người, nhưng số lượng đang gia tăng.

IECEx không cung cấp đào tạo để thi chứng chỉ, cũng không xem xét làm thế nào để thí sinh có thể đạt được các kỹ năng. IECEx cấp chứng chỉ năng lực cho con người ở 10 đơn vị khác nhau theo chức năng hay công việc thực hiện. Có một số điều kiện tiên quyết về trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc thực tế với thiết bị Ex để có thể đăng ký thi chứng chỉ, trong đó bao gồm cả thi lý thuyết và thực hành. Những bài thi này sẽ kiểm tra năng lực liên quan đến yêu cầu năng lực được liệt kê trong Tài Liệu Hoạt Động (OD) 504 của IECEx, một hình thức 'kế hoạch đối tượng' phù hợp với các đơn vị khác nhau của hệ thống chứng chỉ. Chứng chỉ trong hệ thống IECEx (cả cho thiết bị và chứng chỉ năng lực) được công khai trên website của IECEx. Điều này giúp việc kiểm tra xem một người có năng lực cần thiết hay không vô cùng dễ dàng và đáng tin cậy.

SO SÁNH SƠ LƯỢC

Sự khác biệt chính giữa hai hệ thống này nằm ở nền tảng và nguồn gốc của chúng. CompEx là của Anh , và hơi thiên về các tiêu chuẩn quốc gia của Anh, trong khi IECEx CoPC thì thiên về các tiêu chuẩn của IEC và do đó là các tiêu chuẩn quốc tế theo đúng nghĩa. Đồng thời, IECEx CoPC sẽ không tuân theo những yêu cầu cụ thể từ quốc gia nào dù là Anh, Châu Âu hay các quốc gia khác.

Cả hai hệ thống này đều có giá trị về văn bản và đặc biệt giúp khách hàng có thể dễ dàng đảm bảo tuyển dụng chuyên gia tư vấn hay những vị trí khác có đủ năng lực cần thiết.

---------------------------------------------

A BRIEF GUIDE TO THE DIFFERENCES BETWEEN CompEx AND IECEx CoPC

Both CompEx and IECEx CoPC are certification systems aimed at the Ex industry. What is the difference between them? Here's a brief guide to the differences.

CompEx

CompEx is basically a British certification system that was brought to life after the Piper Alfa facility accident in the British sector in the North Sea. In 1988, a committee, the Lord Cullen Committee, was appointed, which was to look at, among other things, expertise and how to make sure that those involved in a work had the right qualifications.

Based on this report, the British trade unions and several industry organizations entered into a partnership and formed the Compex system. Eventually, the entire system was transferred to a company ( JT Limited), which is now CompEx. These have been linked to training and testing centres around the world. These centres offer and carry out both training and certification.

IECEx CoPC

The IECEx scheme for Certification of Personal Competencies (CoPC), is a certification system powered by IECEx which is a 'subdivision' of the IEC. IECEx is an international organization that is fully subject to the IEC, accredited by the UN, and accepted in all IEC member countries. IECEx CoPC is one of three certification schemes within IECEx offering certification only. The two others are IECEx Equipment scheme and IECEx Certified Service Facilities scheme. All IECEx certifications are assessed and issued by approved CB’s (Certifying Bodies) all over the world.

IECEx does not offer training for the certification, nor do they look at how the candidates have acquired the skills. IECEx CoPC certifies personnel in 10 different units which provides certificates that are customized for the function or job to be performed. There are some prerequisites for general education and experience from Ex work to be able to register for certification, which again consists of a theoretical and a practical test. These tests will enable verification of competence in relation to the competence requirements listed in IECEx Operational Document 504, which is a form of 'subject plan' adapted to the various units of the certification system. Certificates in the IECEx system (both on equipment, service facilities and competence) are available on the IECEx website and are freely available to the public. This makes it easy and safe to check whether a person has the required competency.

SUMMARY OF CompEx VS IECEx CoPC

The main differences between these two systems lie in the background and origin of the systems. CompEx is British, and is somewhat angled against national British standards, while IECEx CoPC is angled against IEC's standards and is thus international in the broadest sense of the word. At the same time, IECEx CoPC will not be directed to national specific requirements, neither British, European, or others.

Both systems are well suited to document competence and in particular, a client will easily be able to ensure that consultants or other hired personnel have the necessary competency.

---

Trainor Việt Nam